Czynniki wzrostu to grupa wyspecjalizowanych białek sygnałowych, które działają jako przekaźniki między wieloma typami komórek i występują naturalnie w ludzkim organizmie.

Pełnią istotną rolę w aktywacji funkcji komórkowych i są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Przyspieszają procesy naprawy i regeneracji tkanek, stymulują produkcję kolagenu i elastyny poprzez aktywację fibroblastów. Wspierają wytwarzanie glikozoaminoglikanów (GAG), które odpowiadają m.in. za nawilżenie i młodzieńczy wygląd skóry.  Pobudzają produkcję macierzy włosów oraz stymulują odnowę naczyń krwionośnych.

Czynniki wzrostu są podzielone na grupy, różnicujące je pod względem struktury i właściwości funkcjonalnych. Stanowią klucz do biologicznego funkcjonowania komórki poprzez wiązanie się ze specyficznymi receptorami oraz aktywując geny, co prowadzi do pobudzenia biologicznej odpowiedzi.

Czynniki wzrostu wpływają na różnorodne procesy zachodzące w organizmie człowieka i są szeroko stosowane w badaniach klinicznych, medycynie regeneracyjnej, leczeniu trudno gojących ran, chirurgii, ginekologii, medycynie estetycznej i kosmetologii.

Rola czynników wzrostu w organizmie:

  • proliferacja komórek (rozmnażanie)
  • różnicowanie komórkowe
  • apoptoza (usuwanie starych komórek)
  • morfogeneza (właściwy rozwój)
  • proces metabolizmu
  • leczenie ran
  • homeostaza tkanki (utrzymanie względnie stałej kondycji tkanki)

Nagroda Nobla za odkrycie działania czynników wzrostu

W 1986 roku dwójka wybitnych naukowców otrzymała Nagrodę Nobla za odkrycie czynnika wzrostu nerwów (NGF) i naskórkowego czynnika wzrostu (EGF).

Rita Levi-Montalcini
embriologineurolog

Stanley Cohen
biochemik

FUNKCJE CZYNNIKÓW WZROSTU:

  • stymulują produkcje kolagenu i elastyny poprzez aktywacje fibroblastów, wspierają wytwarzanie glikozoaminoglikanów (GAG) odpowiadających m.in. za nawilżenie i młodzieńczy wygląd skóry
  • zwiększają syntezę fibronektyny odpowiedzialnej za procesy naprawcze w skórze
  • hamują procesy degradacyjne macierzy komórkowej
  • ułatwiają chemotaksję komórek (reakcja ruchowa)
  • inicjuje wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne, które wpływają na zachowanie komórek poprzez zmiany w ekspresji genów
  • wytwarza wiązania przyciągające monocyty (m.in. oczyszczają krew z obumarłych tkanek oraz bakterii) i neutrofile (m.in. zwalczają drobnoustroje) do miejsca uszkodzenia skóry
  • aktywuje migrację i proliferację (mnożenie) fibroblastów, komórek mięśni gładkich i komórek śródbłonka (ważne szczególnie w przypadku niedotlenienia komórek) oraz zwiększa produkcje komórkowej macierzy tkankowej
  • odgrywa kluczową rolę na wszystkich etapach gojenia ran
  • stymulują angiogenezę czyli produkcję naczyń włosowatych
  • reguluje wzrost i podziały komórkowe, wpływając na odnowę komórek skóry i naskórka
  • stymulują komórki macierzyste do produkcji granulocytów oraz monocytów,
  • wpływają na krwiotworzenie (hematopoezę)
  • zwiększa szybkość migracji i namnażanie keratynocytów
  • stymulują produkcję fibroblastów
  • zwiększają syntezę białek (kolagen typu 1)
  • pobudza fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny
  • reguluje wzrost, podział i różnicowanie komórek naskórka
  • przyspiesza gojenie się ran
  • poprawia odżywienie i nawilżenie skóry
  • stymuluje proliferację i migrację keratynocytów
  • działa stymulująca na różne typy komórek m. in: fibroblasty, miofibroblasty i keratynocyty
  • bierze udział w procesie tworzenia nowych naczyń krwionośnych
  • hamuje apoptozę komórek naskórka
  • wykazuje działanie cytoprotekcyjne (chroni komórki przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych)